Hukuk Muhakemelerinde Ses ve Görüntü Nakledilmesi Yoluyla Duruşma İcrası Hakkında Yönetmelik Resmî Gazete’de Yayımlandı.
Hukuk Muhakemelerinde Ses ve Görüntü Nakledilmesi Yoluyla Duruşma İcrası Hakkında Yönetmelik (“Yönetmelik”) 30.06.2021 tarihli ve 31527 sayılı Resmî Gazete’de yayımlandı.
Yayımlandığı tarih olan 30.06.2021 tarihinde yürürlüğe giren Yönetmelik, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 149. maddesinin 5. fıkrasına dayanılarak, hukuk yargılamalarında aynı anda ses ve görüntü nakledilmesi yoluyla taraf veya vekilin ve ilgililerin bulundukları yerden duruşmaya katılmalarına ilişkin usul ve esasları, bir başka deyişle e-Duruşma Sistemini düzenlemektedir.
Yönetmelik uyarınca e-Duruşma “Hukuk yargılamalarında aynı anda ses ve görüntü nakledilmesi yoluyla bulundukları yerden, tarafın veya vekilinin duruşmaya katılmalarını ve usul işlemleri yapabilmelerini; tanığın, bilirkişinin, uzmanın ve diğer ilgililerin dinlenilmelerini”; e-Duruşma Sistemi ise “Aynı anda ses ve görüntü nakledilmesi yoluyla duruşma işlemlerini yürütmek amacıyla Bakanlık tarafından Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemine entegre olarak kurulan ve güvenliği sağlanan sistemi” ifade etmektedir.
Yönetmeliğin uygulanmasında, hukuk yargılamasına hâkim olan tasarruf, taraflarca getirilme, taleple bağlılık, aleniyet ve usul ekonomisi ilkeleri, dürüst davranma ve doğruyu söyleme yükümlülüğü, hukuki dinlenilme hakkı, Türk Hukukunun resen uygulanması, hâkimin davayı aydınlatma ödevi ile yargılamanın sevk ve idaresine ilişkin ilkeler yanında, bilgi güvenliğinin sağlanması, kişisel verilerin korunması, hizmet kalitesinin sağlanması, ulusal ve uluslararası standartların sağlanması ilkeleri de dikkate alınmaktadır.
Yönetmelik uyarınca, e-Duruşma Sisteminde görüntü ile sesin aynı anda güvenli bir şekilde nakledilmesi ve görüntü ve sesin ilgiliyi görsel ve işitsel olarak net bir şekilde anlamaya imkân verecek nitelikte olması esastır.
Yönetmelik çerçevesinde mahkeme, taraflardan birinin talebi üzerine veya re’sen duruşmanın e-Duruşma Sistemi yoluyla yapılmasına karar verebilir. Aynı şekilde mahkeme, resen ya da taraf talebi üzerine; tanık, bilirkişi veya uzmanın da e-Duruşma Sistemi yoluyla dinlenilmesine karar verebilir. Tarafların e-Duruşma taleplerini mahkemeye duruşma gününden en az iki iş günü önce iletmesi, hâkimin de duruşma gününden en az bir iş günü önce söz konusu talebi kabul veya reddetmesi gerekir. Hâkimin e-Duruşma talebi hakkında vereceği karar kesindir.
Yönetmelik, tarafların e-Duruşmaya katılacağı yerin, her türlü dış etkenden uzak, ilgilinin görsel ve işitsel tüm ifadelerini anlamaya ve ilgiliyi net bir şekilde dinlemeye imkân sağlayacak nitelikte olması gerektiğini düzenlemektedir. Mahkeme, e-Duruşmaya katılan taraf vekilinin kimlik tespitini güvenli elektronik imza veya mobil imza ile UYAP kayıtları ve benzeri yöntemler kullanarak yapacaktır. E-Duruşmaya katılacak olan diğer ilgililerin kimlik tespiti ise, e-Duruşma için tahsis edilen yerde görevlendirilecek görevli tarafından bir tutanak düzenlenmesi suretiyle yapılacaktır. Ayrıca, hastalığı, yaşlılığı veya engelliliği sebebiyle bulunduğu yerden e-Duruşmaya katılacak ilgililerin kimlik tespitinin, güvenli elektronik imza veya mobil imza kullanılarak yapılacağı düzenlenmiştir.
Yönetmelik doğrultusunda e-Duruşma, mahkeme huzurunda yapılan duruşma düzeni ile aynı usul ve esaslara tabi olup, aynı hukuki sonuçları doğurmaktadır. Bununla birlikte, e-Duruşma Sistemi üzerinden yapılan ve davaya son veren feragat, kabul ve sulhe ilişkin beyanlar mahkemece tayin edilen yeni bir duruşma gününde mahkeme huzurunda yenilenerek ve duruşma tutanağına imza atılarak geçerli hale gelecektir.
Yönetmelik, kural olarak e-Duruşma esnasında kayıt ve görüntü alınamayacağını, ancak yargılamanın zorunlu kıldığı hallerde mahkemece kayıt yapılabileceğini düzenlemektedir. Yönetmeliğin ilgili maddesi uyarınca, söz konusu kayıt yasağına aykırı davranan kişi hakkında 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun “Ses veya görüntülerin kayda alınması” başlıklı 286. maddesi uygulanacaktır. Mahkeme tarafından zorunlu görüldüğü hallerde alınan e-Duruşma kayıtları ise Merkezi Kayıt Sisteminde 2 hafta muhafaza edilerek, süre sonunda geri döndürülemeyecek şekilde silinecektir. Bu kayıtlar mahkemenin ve ilgili kişilerin açık izni olmadıkça hiçbir yerde yayımlanamayacaktır.
Yönetmelik çerçevesinde, e-Duruşma Sisteminin etkin, verimli ve güvenli bir şekilde yürütülmesi için kullanılacak sistemler ve cihazlar hakkındaki teknik kriterlere ilişkin usul ve esaslar Adalet Bakanlığı tarafından belirlenir ve Yönetmelik hükümleri Adalet Bakanı tarafından yürütülecektir.
Yönetmeliğin tam metnine aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz:
https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/06/20210630-9.htm
