Influencer, diğer bir adıyla sosyal media ünlüleri, sosyal medyada büyük rakamlarda takipçi kitlesine sahip olup bu takipçi kitlesini etkileme kapasitesi olan ve bu şekilde de takipçilerinin satın alma kararlarını değiştirebilme etkisi bulunan kişilerdir. Viral pazarlama yöntemi çoğunlukla “Influencer”lar tarafından yapılmaktadır. Ancak reklam faaliyetlerinde, özellikle rekabet kanununa uygun hareket etmek ve yeni getirilen vergi düzenlemesine de uymak gerekmektedir. Influencer’lar aracılığı ile yapılan reklam ve pazarlama faaliyetlerine ilişkin yasal düzenlemelerden bazıları aşağıdaki gibidir:
1- Vergisel Yükümlülük
Influencerlar aracılığı ile yapılan pazarlama faaliyetleri, yüksek takipçili influencer’ların popülerliğini kullanarak bir markaya, bir hizmete veya bir ürüne popülerlik kazandırma amacı taşıdığı için “reklam”, yani dolayısıyla “ticari faaliyet” statüsünde gelir vergisine tabi olmaktadır. 16.02.2021 tarihli ve 31397 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ“ (“Tebliğ”) ile Reklam Ajansları tarafından veya Ticari Reklam hizmeti verenler tarafından KDV tevkifatı uygulamasının başlayacağı düzenlenmiştir. Söz konusu Tebliğ Mart ayında yürürlüğe girmiştir. KDV tevfikatı uygulaması uyarınca bir müşteri ticari reklam hizmeti alımı yapıyorsa, hizmeti veren firmaya, firmanın kestiği faturanın üzerindeki KDV’nin tamamını değil, bir kısmını ödeyecek olup kalanını o firma adına devlete ödeyecektir.
Son olarak, bu kazançların hiç vergilendirilmemiş olması durumunda ise hem markalar hem de sosyal medya ünlüleri büyük yaptırımlarla karşı karşıya kalabilecektir.
2- İşbirliği Problemi
Influencer aracılığı ile reklam, Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun’un 61. maddesi kapsamında “ticari reklam” niteliğindedir. Sosyal medya üzerinden Influencerlar çoğunlukla bir ürünü kullandığını ve memnun olduğunu belirterek ürünün pazarlamasını “örtülü reklam” olarak yapmaktadır. Ancak gerçeğinde bu paylaşım için ücret alınmış ve yaptığı bu örtülü reklam karşılığı bir edim elde etmiştir. Bu durum, Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun’un 61. maddesi kapsamında düzenlenmiş olup hukuka aykırı ve yasaktır.
Bu tarz paylaşımlarda, amacın gerçekten reklam yapmak olması durumunda herkes tarafından görülebilir şekilde “reklam içeriği” veya “işbirliği” ibaresine yer verilmesi gerekmektedir.
Yukarıda bahsedilen kurallara aykırılık halinde, 2021 yılı için 114.326,00 TL idari para cezasına hükmedilecektir.
3- Rekabet Hukuku Açısından
Sosyal medya mecralarından paylaşım yapan her Influencer’ın 10.01.2015 tarihli ve 29232 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliğine” (“Yönetmelik”) uygun hareket etmesi gerekmektedir. Yönetmelik kapsamında olmak için özellikle, ürünlerin ve hizmetin satın alma linkleri paylaşılıyor, satın almaya yönlendiren bildirimler yapılıyor ve bir “tüketici algısı” yaratılıyor olmalıdır.
Rekabet etmeme yasağına uygun hareket etmek için bu tarz paylaşımlarda “reklam içeriği” veya “işbirliği” ibaresine yer verilmesi gerekmektedir.
Yönetmeliğin yasakladığı bir diğer konu da haksız ticari uygulamalardır. Influencer marketing tekniği ile de haksız ticari uygulamalar gerçekleşebilmektedir.
Düzenlemelerin Türkçe tam metnine aşağıdaki linklerden ulaşabilirsiniz
https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/02/20210216-6.htm
https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/01/20150110-5.htm
